Inspiratiekaart voor boeren in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
De melkveehouderij op veenweiden in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden staat voor een transitie naar een toekomstbestendige landbouw. Geen eenvoudige opgave gezien de vele onzekerheden in doelen, maatregelen en economische impact. Dat geldt vooral voor de boeren, maar ook voor beleidsmakers, ketenpartners en andere stakeholders in de sector. Om de perspectieven te schetsen heeft Groene Cirkels Kaas & Bodemdaling een inspiratiekaart gemaakt.
Maatregelen in beeld
Wat voor maatregelen kun je nemen als je wilt omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering en wat betekenen die maatregelen voor de financiële balans van het bedrijf? Waarin kun je investeren om ammoniakremissie te verminderen? Op welke manier kan extensivering daaraan bijdragen? Kun je met het telen van klaver het gebruik van stikstofkunstmest overbodig maken? Om deze en andere vraagstukken én de impact ervan letterlijk en figuurlijk in beeld te brengen is de inspiratiekaart ontwikkeld. Aan de hand van deze inspiratiekaart kunnen agrariërs zelf onderzoeken welke maatregelen ze nu kunnen toepassen om stappen te zetten naar een duurzame bedrijfsvoering.
Leon Kastelein is manager operatie & projecten bij PPP Agro Advies. Zijn organisatie heeft met behulp van de KringloopWijzer van Wageningen University & Research de effecten van de verschillende maatregelen gekwantificeerd. ‘De inspiratiekaart laat de mogelijke maatregelen zien, zowel management- als investeringsgericht, die een boer kan nemen. Er is gekeken wat de toepassing van een specifieke maatregel betekent voor de doelstelling zelf en er is berekend wat het effect is voor de financiële balans van het bedrijf dat die maatregel toepast. Deze berekeningen zijn gedaan voor een referentiebedrijf, gebaseerd op gemiddelde bedrijfskarakteristieken van een veehouderij in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden.’
Praktijkervaring is onmisbaar
De ontwikkelrichtingen voor de inspiratiekaart - ammoniakreductie, broeikasgassenreductie, uitbreiden natuur & landschap, en biologische landbouw – zijn gekozen op basis van een beleidsinventarisatie voor de toekomst van de melkveehouderij in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (eind 2023). Leon Kastelein: ‘Tijdens dit proces dachten ook een groep van acht melkveehouders uit de regio en de projectgroep van de Groene Cirkel Kaas & Bodemdaling mee. Praktijkervaring is immers onmisbaar om de toekomst van de landbouw vorm te geven.’
Per doelstellingen zijn management- en investeringsmaatregelen gekozen die de meeste impact hebben. Een voorbeeld: de berekeningen laten zien dat het toepassen van innovatieve technieken als een Actief Waterinfiltratiesysteem (AWIS) en voeraanpassingen een behoorlijk effect heeft op de reductie van ammoniak en broeikasgassen. Als bedrijf kun je hierin investeren, eventueel met hulp van een subsidieregeling.
Gefundeerd en handzaam
Leon: ‘Uiteraard realiseren we ons dat niet elke maatregel voor elk bedrijf exact hetzelfde uitpakt. Elk bedrijf is immers anders qua grondsoort, intensiteit en schaalgrootte. En daarmee is ook de impact van maatregelen op zowel de doelstellingen als de financiële balans anders. Maar de inspiratiekaart is een gefundeerd en tegelijkertijd handzaam middel waarmee agrariërs voor hun eigen situatie kunnen onderzoeken welke maatregelen van toepassing zijn om verduurzamingsstappen te ondernemen en de beste keuzes te maken voor hun specifieke bedrijf.
In dialoog over de inspiratie en inzichten
‘De resultaten die we met de inspiratiekaart inzichtelijk maken, zijn richtinggevend en verhelderend voor de uitdagingen van de sector om de transitie naar een toekomstbestendige landbouw te kunnen maken,’ aldus Leon. Op 14 maart kwamen daarom veehouders, agrarisch adviseurs, ketenpartners, en overheid samen om in gesprek te gaan over de richting(en) waarin deze transitie gerealiseerd kan worden en wat daarvoor nodig is en met wie.
Groene Cirkel Kaas & Bodemdaling is een netwerk van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor een toekomstbestendige landbouw en een duurzaam landschap in de veenweidegebieden in de Alblasserwaard en het ommeland. Samen ontwikkelen we alternatieven voor bestaande agrarische systemen en productieketens.