Stageonderzoek groene bedrijventerreinen: Kan groener nog beter?

Goede balans

Als kleine jongen was Sam het liefst buiten, in de natuur. Eenmaal ouder kreeg hij interesse in de grote kwesties van deze tijd zoals klimaatadaptatie en energietransitie. Opgeteld leidde dat tot de studie Landscape & Environment Management aan de Hogeschool Inholland in Delft. ‘Precies de goede balans tussen mijn liefde voor de natuur en maatschappelijk relevant kunnen zijn.’
Die combinatie zag hij terug in een vacature van HEINEKEN voor een stageplek op het gebied van sustainability. ‘De stage bood mij de mogelijkheid om onderzoek te doen en mee te werken in een grote organisatie die echt werk maakt van duurzaamheid en in het bijzonder van het vergroenen van bedrijventerreinen. Ik begon in september en ik kon meteen meedoen met de voorbereidingen voor de Masterclass Groene Bedrijventerreinen.’ 
De masterclass voor ondernemers en ambtenaren werd afgelopen oktober georganiseerd door de Provincie Zuid-Holland en HEINEKEN. Het decor was het terrein rond de brouwerij; het bedrijventerrein dat in de samenwerking met het netwerk van de Groene Cirkel HEINEKEN in een parkachtig landschap is veranderd. ‘HEINEKEN is een voorloper in groene bedrijventerreinen, maar het kan altijd beter,’ aldus Sam. ‘Feit is bijvoorbeeld dat de afstand tussen het groen en de medewerkers letterlijk en figuurlijk groot is. Daar wilde ik mijn onderzoek op richten: welke adviezen kan ik geven om dat te verbeteren?’
 

Enquête

Sam kreeg voor zijn onderzoek een proeflocatie van zo’n 100 bij 30 meter toegewezen, vlak bij een kantoorgebouw en een parkeerplaats. ‘Het idee was om dat zo in te richten dat zowel de biodiversiteit als de gezondheid en het welzijn van de medewerkers zou verbeteren. Wat kun je doen aan de inrichting waardoor de mensen hun boterham buiten willen eten of voor een overleg even een wandelingetje maken?’ 
Sams eerste onderzoeksstap was een inventarisatie van ‘zijn’ terrein. ‘Hoe is de ligging, hoe is de grondkwaliteit, liggen er leidingen of andere objecten? Stap twee was een enquête onder de medewerkers: stel je wilt meer naar buiten wat heb je dan nodig? Is er voldoende groen, en is dat goed toegankelijk? Het was in eerste instantie best lastig om respons te krijgen op mijn digitale uitvraag. Toen heb ik de vragen uitgeprint en ben ik naar de medewerkers toegegaan. Best een klus want je hebt kantoormensen, mensen in de brouwerij en in het verpakkingsgebouw. Uiteindelijk waren de wensen duidelijk: mensen willen graag naar buiten voor overleg en in hun pauze. Maar de afstand tot het groen is te groot. Je hebt bijvoorbeeld die prachtige waterweg met riet en volop groen. Maar er is geen wandelpad daarnaartoe. Er zijn ook geen geschikte overlegplekken buiten. Mijn eerste advies is helder: maak een simpele wandelroute en zitplekken met picknickbanken.’

Bewustwording

Er kwam nog een tweede aspect uit de enquête naar voren. ‘De bewustwording en kennis rondom biodiversiteit en de positieve invloed van groen op onze gezondheid bleek matig onder de medewerkers. Dat heb ik ook opgepakt. Op verschillende interne communicatiekanalen bieden we nu informatie over biodiversiteit en over de positieve relatie tussen groen en gezondheid. Die informatie is gebaseerd op wetenschappelijke literatuur.’
Sam nam als derde aspect de biodiversiteit van het bedrijventerrein onder de loep. ‘Het terrein is heel groen. Maar de inrichting dateert van een paar decennia terug. Het is functioneel, strak en kort gemaaid. Samen met de hoveniers en de facilitaire mensen van het bedrijf heb ik gekeken naar de beplanting. Mijn advies is: meer vaste inheemse planten die bijen en vlinders aantrekken en de natuur meer haar eigen gang laten gaan.’

Plankaart 

Revolutionair zijn de adviezen wellicht niet, maar wat Sams onderzoek ook aan het licht brengt is dat er ambitie genoeg is rondom het vergroenen van het bedrijventerrein, maar dat het ontbreekt aan een concreet plan of routekaart. En zonder plan blijven ambities ambities. Sam heeft zijn uitvoeringadviezen voorzien van een plankaart en plattegronden. Belangrijk is dat die gedeeld en omarmd worden door alle relevante interne mensen; van de terreinbeheerders tot de gezondheidsmanager. ‘Mijn onderzoek is enthousiast ontvangen en het belang van biodiversiteit en de relatie tussen groen en gezondheid wordt breed gedragen.’ Zelf heeft hij ook veel geleerd van zijn stageperiode bij HEINEKEN. ‘Het was mooi om te zien dat je in een grote organisatie als HEINEKEN echt impact kunt maken. En hoe waardevol samenwerking is voor innovatie. Ik heb niet alleen met heel veel medewerkers gesproken, maar ook met lokale partijen rondom de brouwerij zoals hoveniers, met gemeenten, het hoogheemraadschap, de provincie, Groene Cirkels; met al die organisaties heb ik kennis uitgewisseld over groene bedrijventerreinen. Want een netwerk bouwen is een onmisbare factor bij innovatie.’
Sam heeft inmiddels een presentatie van zijn onderzoek gegeven aan de brouwerijdirecteur. Wat er precies gaat gebeuren met zijn adviezen kan hij nu nog niet zeggen, maar gezien de enthousiaste reacties denkt Sam niet dat zijn onderzoek onder in een la zal verdwijnen. Wordt vervolgd!